Woreczek żółciowy to jeden z tych narządów w ciele człowieka, które nie są niezbędne do przeżycia. To jedno z bardziej fascynujących zagadnień ludzkiego organizmu. Śledziona, wyrostek robaczkowy, woreczek żółciowy. Są, wspomagają działanie. Zdarza się jednak, że z różnych względów muszą zostać usunięte, a organizm radzi sobie z ich brakiem.
Wielokrotnie słyszałem o znajomym znajomego znajomego, któremu usuwali woreczek. Nie wnikałem. Im jednak byłem starszy, tym częściej myślałem, o co chodzi z tym całym pęcherzykiem żółciowym, dlaczego jest usuwany, jak temu zapobiec i co jeśli resekcja jest już przesądzona. W dzisiejszym artykule skupię się na tym co jeść po usunięciu woreczka żółciowego, choć generalnie będzie to zbliżone do diety prewencyjnej.
Czym jest woreczek żółciowy?
Jak zwykle, poszukiwania zacząłem od sprawdzenia atlasu anatomii. Na rysunkach przypomina mały balonik umiejscowiony tuż pod wątrobą. Jest jednym z elementów układu żółciowego, a jego zadaniem jest przechowywanie żółci do czasu, gdy będzie ona potrzebna do strawienia tłuszczy. Zbiorniczek oczekujący na zadanie. Podczas głodu, żółć trafia do pęcherzyka, w momencie pojawienia się pokarmu, spływa do dwunastnicy. Prawidłowe działanie całego mechanizmu, jak zwykle polega na równowadze. Czyli zarówno dieta, w której jest nadmiar tłuszczu, jak i ta z jego deficytem będzie powodowała zaburzenia działania. Piszę o tym, bo na pewno niejedna osoba mogłaby pomyśleć, że nie ma lepszego lekarstwa, jak usunięcie tłuszczów z diety. Okazuje się, że w tym samym stopniu może odpowiadać za powstawanie kamieni, co nadmiar, więc pokusa ta, oparta w istocie na wyrzeczeniach, jest bezzasadna. Generalnie idzie o równowagę pomiędzy kwasami żółciowymi, cholesterolem i lecytyną. To jedyny sposób na uniknięcie tworzenia się kamicy. Wiem, że nikomu to raczej nic nie mówi. Mnie również. W każdym razie konkluzja jest taka, aby zadbać o zbilansowanie diety. W momencie, gdy kamica już jednak powstała, a stan zapalny powoduje dużą bolesność i zaburza działanie całego układu, podejmuje się decyzje o usunięciu woreczka żółciowego.
Dieta po usunięciu woreczka żółciowego
Tu przechodzę do zasadniczego tematu artykułu. Usuwając woreczek, usuwamy skutki zaburzonej gospodarki. Nie ma więc już chorego woreczka, ale zasadniczy problem zostaje i jedynym rozwiązaniem jest teraz odpowiednia dieta. Dodam jeszcze, co również rzuciło mi się w oczy, o negatywnych połączeniach pokarmowych sprzyjających powstawaniu kamieni, jeszcze przed resekcją. Dodaję to jako ciekawostkę, bo wielokrotnie słyszałem o tym, lecz nigdy nie wiedziałem, na co połączenie szkodzi. Jedynie dwa przykłady: biały ser z pomidorem oraz kawa z mlekiem.
Co zatem jeść po usunięciu woreczka żółciowego, czyli gdy nie mamy już zbiorniczka z zawsze gotową do trawienia żółcią?
Do ogólnych zasad dietetycznych należą:
- zmniejszenie spożywanych jednorazowo porcji (5-6 porcji w ciągu dnia)
- zwiększenie częstotliwości spożywania pokarmów (co 3-4 godziny)
- ostatni posiłek nie później, niż 3 godziny przed snem (kolejna ciekawostka poza tematem – pęcherzyk budzi się pomiędzy godziną 23 a 1, wybudzenia ze snu w tym czasie mogą świadczyć o problemach z tym narządem)
- unikanie smażenia, zastąpienie gotowaniem, duszeniem lub pieczeniem
- unikanie produktów bogatych w tłuszcz: mięsa czerwonego, wędlin, podrobów, smalcu, boczku oraz pełnotłustego nabiału, jak sery pleśniowe, topione czy żółte
- unikanie produktów zawierających duże ilości błonnika i mogących powodować wzdęcia: pestki, nasiona, orzechy, brokuły, cebula, czosnek
- unikanie ostrych przypraw: papryka, chilli, pieprz, imbir
- ograniczenie używek: alkoholu, kawy, czarnej herbaty
Jak widać, jest wiele zaleceń, do których pacjent po usunięciu pęcherzyka, może być zniechęcony. Należy jednak pamiętać, że ścisła dieta obowiązuje przede wszystkim w początkowej fazie po resekcji. Gdy organizm przystosuje się do braku pęcherzyka, dietę można trochę rozluźnić. Spróbuję więc teraz opisać, co i jak z ulubionych używek spożywać, by nie doprowadzić do katastrofy.
Kawa po usunięciu woreczka żółciowego
Na pewno czyta ten artykuł wielu kawoszy, którzy otwierając nową paczkę kawy, zaciągają się jej zapachem. Właśnie! A teraz zamiast wąchania, chcieliby również wypić. Jak dobrze to znam! Więc kiedy już można?! Na pewno nie powinno się pić kawy przez pierwsze 6 tygodni od usunięcia woreczka żółciowego! Po tym czasie można rozpocząć ostrożne testy. Zacząć od słabej kawy bez cukru i mleka i sprawdzić, jak organizm na nią zareaguje. Zdecydowanie lepiej, aby była to kawa z ekspresu, parzona lub po turecku (lecz bez cukru, dodam jeszcze raz). Lepiej wystrzegać się kawy rozpuszczalnej, która w ogóle ma tendencje do podrażniania. Należy pamiętać, że po usunięciu woreczka żółciowego, żołądek jest bardziej obciążony i może dochodzi z kolei do jego stanów zapalnych. Ważna więc jest ostrożność, stopniowość i wczuwanie się w organizm. Sprawdzenie, na które produkty jest wrażliwy. Jeśli taka kawa przyjmie się dobrze i nie pojawią się żadne dolegliwości, można stopniowo na nowo się nią cieszyć.
Ciasto po usunięciu woreczka żółciowego
Wiadomo, osoby po usunięciu woreczka to często miłośnicy ciast, tortów i innych słodyczy. Pytanie więc, co z ciastem po usunięciu woreczka, jest jednym z najbardziej palących. Jest podobnie, jak z kawą. Po 6-8 tygodniach można rozpocząć testy. Polecam jednak zacząć od ciast dietetycznych, nie od razu tych z dużą ilością tłustego kremu, charakterystycznego dla tortów. Umiar dotyczy również cukru. Warto początkowo unikać śmietany. Świetnie się tu sprawdzi ciasto drożdżowe, piernik, muffinki, np. marchewkowe. Po pozytywnie odbytych testach, z czasem można wprowadzać ciasta bardziej słodkie i tłuste. Powinny jednak być dodatkiem do diety zbilansowanej. Wszelka przesada zawsze jest szkodliwa.
Alkohol po usunięciu woreczka żółciowego
Oto temat interesujący być może bardziej niż ciasto. Kolejna przyjemność, czyli spożywanie alkoholu. Tu również przyszłość jawi się dość liberalnie, mianowicie alkohol jest jak najbardziej dopuszczalny po usunięciu woreczka żółciowego. Po 8 tygodniach od zabiegu, można go wprowadzić. Początkowo w małych ilościach. Najlepiej w tym momencie nie eksperymentować z trunkami. Lepiej trzymać się tego rodzaju alkoholu, który spożywaliśmy przed operacją. Można zaś zadbać o to, by był to trunek dobrej jakości. Odradzana jest oczywiście przesada. Chyba zawsze na organizm lepiej działają alkohole słabe, takie jak piwo czy wino, i to było by moją sugestią po usunięciu woreczka żółciowego, zamiast wódki, rumu czy koniaku.
Kurkuma po usunięciu woreczka żółciowego
Sprawa z kurkumą wciąż pozostaje dyskusyjna. Z jednej strony jest to przyprawa żółciopędna, co pobudza układ żółciowy do pracy i go reguluje. Jest bardzo często zalecana we wszelkich chorobach tego układu, w kamicy żółciowej, jak i po usunięciu woreczka żółciowego. Niestety inne źródła równie często odradzają jej spożywanie, zwłaszcza po resekcji. Kurkuma może również podrażniać układ pokarmowy, co jest bardzo niepożądanym efektem. W związku z tak niejasnymi przekazami, proponuję to, co w poprzednich przypadkach, testowanie. Generalnie przyprawa ta powinna wyregulować gospodarkę lipidową w układzie żółciowym, ale reakcje mogą być różne, to kwestia indywidualna. Nie jestem po resekcji, a kurkuma bardzo mi służy, stosuję nagminnie. Gdybym jednak był po usunięciu woreczka żółciowego, wprowadzałbym tę przyprawę z dużą ostrożnością.
Przepisy na dania po wycięciu woreczka
Na koniec zamieszczam cztery przykładowe przepisy po usunięciu woreczka żółciowego. Oczywiście można spożywać potrawy wedle fantazji, oby tylko były lekkostrawne i początkowo oszczędne w cukry i tłuszcze. Jeśli rekonwalescenci zastosują się do tych wskazówek, wystarczy to, by bezpiecznie się odżywiać po usunięciu woreczka żółciowego.
Przykładowe śniadanie
Kanapeczki.
Składniki:
- 2 kromki chleba graham
- ser biały chudy
- łyżeczka miodu
- rukola
Nałóż plaster sera białego na chleb, polej miodem, a na wierzchu połóż kawałki rukoli
Przykładowy obiad
Chudy rosół na piersi z kurczaka oraz kasza jaglana z kurczakiem z rosołu.
Składniki:
- 3 marchewki
- pierś z kurczaka (bez skóry)
- jedna pietruszka
- ząbek czosnku
- przyprawy: sól, liść laurowy, ziele angielskie, szczypta pieprzu
- natka pietruszki
Zalej pierś z kurczaka wodą. Gotuj na małym ogniu. Obierz warzywa, skrój je w paski, wrzuć do wywaru. Dodaj przyprawy. Skrój natkę pietruszki i dorzuć do całości. Równolegle ugotuj kaszę jaglaną.
Po zagotowaniu wszystkiego możesz zjeść kaszę jaglaną z kurczakiem z rosołu oraz skrojoną gotowaną marchewką.
Rosół można wypić 2-3 godziny później, rozkładając tym samym posiłek na dwie tury.
Przykładowy deser
Jabłko gotowane z cynamonem.
Zagotuj pokrojone jabłko, dodaj cynamonu. Jedz na ciepło. Gotuj tak 5-10 minut.
Przykładowa kolacja
Sałatka z liści szpinaku, białego sera i łososia wędzonego.
Liście szpinaku można posiekać, dodać kawałki białego chudego sera oraz pokrojone plastry